(Luật số: 41/2024/QH15 được ban hành ngày 29 tháng 6 năm 2024)

Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 gồm 11 chương, 141 điều (tăng 2 chương và 16 điều so với Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành) với những nội dung mới trọng tâm như sau:

I. NỘI DUNG MỚI TRỌNG TÂM CỦA LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI NĂM 2024

1. Bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng

Trợ cấp hưu trí xã hội theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 là loại hình BHXH do ngân sách nhà nước bảo đảm, được xây dựng trên cơ sở kế thừa và phát triển một phần từ quy định về trợ cấp xã hội hằng tháng đối với người cao tuổi không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng, trong đó giảm độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội xuống 75 tuổi (hiện hành là 80 tuổi).

Riêng đối với người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo thì từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

2. Bổ sung quy định nhằm gia tăng sự liên kết giữa tầng trợ cấp hưu trí xã hội và BHXH cơ bản

Bổ sung chế độ trợ cấp hằng tháng đối với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Theo đó, công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ thời gian đóng để hưởng lương hưu (chưa đủ 15 năm đóng) và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (chưa đủ 75 tuổi) nếu không hưởng BHXH một lần và không bảo lưu mà có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình. Trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng thì được ngân sách nhà nước đóng BHYT.

3. Mở rộng đối tượng được tham gia

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 quy định mở rộng đối tượng được tham gia và thụ hưởng đầy đủ các chế độ BHXH bằng việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh; Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố; Người lao động làm việc không trọn thời gian; Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương.

4. Bổ sung quyền thụ hưởng chế độ ốm đau, thai sản đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 đã chính thức bổ sung quyền thụ hưởng chế độ ốm đau, thai sản đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã thay vì chỉ hưởng hai chế độ là hưu trí và tử tuất như Luật hiện hành.

5. Bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện

Người tham gia BHXH tự nguyện đáp ứng đủ điều kiện theo quy định được hưởng trợ cấp thai sản với mức là 2 triệu đồng cho mỗi con mới sinh, do ngân sách nhà nước bảo đảm, người lao động không phải đóng thêm so với quy định hiện hành.

6. Đóng BHXH tối thiểu 15 năm sẽ được hưởng lương hưu

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 gia tăng cơ hội được hưởng lương hưu của người tham gia điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương

Luật Bảo hiểm xã hội năm BHXH thông qua việc giảm hưu từ 20 năm xuống 15 năm.

7. Khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 bổ sung quy định nhằm gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 đã có nhiều sửa đổi, bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần. Người lao động đã chấm dứt tham gia BHXH mà có đề nghị thì hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH;

b) Ra nước ngoài để định cư;

c) Người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS;

d) Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng;

e) Người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày 1/7/2025, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm.

Như vậy, đối với người bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1/7/2025 trở đi thì sẽ giải quyết BHXH một lần trong các trường hợp a, b, c và d nêu trên.

Người lao động không hưởng BHXH một lần mà bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia thì có cơ hội được thụ hưởng các quyền lợi cao hơn như: Khi tiếp tục tham gia được hưởng các chế độ với mức hưởng cao hơn; được hưởng lương hưu với điều kiện dễ dàng hơn; trong thời gian hưởng lương hưu được Quỹ BHXH đóng BHYT; được hưởng trợ cấp hằng tháng khi không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội; trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng thì được ngân sách Nhà nước đóng BHYT.

8. Bảo đảm quyền tham gia và thụ hưởng BHXH với lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và lao động nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 bảo đảm tốt hơn quyền tham gia và thụ hưởng BHXH đối với người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và người lao động nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam thông qua việc bổ sung quy định trường hợp điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định về thời gian tham gia BHXH của người lao động ở Việt Nam và ở nước ngoài được tính để xét điều kiện hưởng chế độ BHXH.

9. Nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ BHXH

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 có quy định về nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ BHXH, tăng cường quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng Quỹ BHXH thông qua việc mở rộng danh mục và phương thức đầu tư Quỹ BHXH.

10. Bổ sung quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 bổ sung một chương quy định về bảo hiểm hưu trí bổ trong đó quy định về đối tượng, nguyên tắc, Quỹ Bảo hiểm hưu trí bổ sung và chính sách của nhà nước đối với bảo hiểm hưu trí bổ sung, tạo điều kiện cho người sử dụng lao động và người lao động có thêm sự lựa chọn tham gia đóng góp để được hưởng mức lương hưu cao hơn.

11. Quy định cụ thể về “mức tham chiếu” thay cho “mức lương cơ sở”

Luật quy định “mức tham chiếu” dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ BHXH; khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu bằng mức lương cơ sở.

Mức tham chiếu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và Quỹ BHXH.

12. Quy định rõ về quản lý thu, đóng BHXH

Tăng cường tính tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động bằng việc dành riêng 1 chương để quy định về quản lý thu, đóng BHXH; làm rõ nội hàm và việc xử lý hành vi chậm đóng và hành vi trốn đóng BHXH.

13. Quy định giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia và thụ hưởng quyền lợi BHXH thông qua việc bổ sung quy định giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH; điều chỉnh, cắt giảm, đơn giản hóa hồ sơ, thủ tục thực hiện BHXH.

14. Sửa đổi, bổ sung quy định của các chế độ BHXH phù hợp hơn với thực tiễn, bảo đảm tốt hơn quyền lợi của người lao động

Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 đã kế thừa, phát triển những quy định hiện hành phù hợp đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn, sửa đổi các quy định chưa phù hợp, bảo đảm tính khả thi, dài hạn, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

II. CẢNH GIÁC VỚI CÁC THỦ ĐOẠN LỪA ĐẢO LIÊN QUAN ĐẾN CẬP NHẬT THÔNG TIN TRÊN ỨNG DỤNG VSSID – BHXH SỐ

Thời gian gần đây, các cơ quan Bảo hiểm xã hội (BHXH) quận huyện trực thuộc BHXH TP. Hồ Chí Minh nhận được nhiều phản ánh của người lao động về việc nhận được văn bản thông báo về việc Cập nhật mới Ứng dụng VssID 4.0 theo Nghị định số 75/NĐ-CP và cập nhật thông tin tham gia BHXH, Bảo hiểm y tế (BHYT) do thay đổi nơi cư trú trên ứng dụng VssID do một số đối tượng gọi điện thoại tự xưng là cán bộ, viên chức ngành BHXH gọi điện yêu cầu kết bạn zalo với nội dung để hướng dẫn cập nhật, thay đổi CCCD mới trên ứng dụng VssID - BHXH SỐ…

Để bảo mật thông tin cá nhân tránh bị kẻ xấu lừa đảo, BHXH Thành phố thông báo đến các Sở ban, ngành, đoàn thể; Ủy ban nhân dân các cấp; các đơn vị sử dụng lao động; các Tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT và người dân: 

- Đề cao tinh thần cảnh giác, tăng cường cập nhật thông tin về pháp luật, chính sách BHXH, BHYT, BHTN (Bảo hiểm tai nạn) thường xuyên theo dõi các thông báo của cơ quan chức năng về phương thức, thủ đoạn phạm tội, lừa đảo nhất là trên không gian mạng; nghiên cứu, kiểm tra kỹ khi thực hiện các giao dịch trên môi trường mạng, không cung cấp thông tin cá nhân, không kết bạn Zalo, không bấm vào các đường link lạ hay cung cấp mã OTP, mã số BHXH và mật khẩu VssID - BHXH số,... cho người lạ tránh bị kẻ gian lợi dụng, lừa đảo. 

Hiện tại, BHXH TP.HCM không có chủ trương điện thoại hay nhắn tin yêu cầu người lao động cập nhật thông tin trên “ứng dụng VssID - Bảo hiểm xã hội số” hoặc cung cấp thông tin CCCD, tài khoản ngân hàng để cập nhật thông tin tham gia BHXH, BHYT, BHTN do NLĐ thay đổi nơi cư trú. 

BHXH TP.HCM cung cấp thông tin chính thức về chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp và các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ người dân qua các kênh sau đây: 

• Trang Thông tin điện tür của BHXH TP.HCM tại địa chỉ: https://tphcm baohiemxahoi.gov.vn 

• Cổng giao dịch điện tử của ngành BHXH Việt Nam tai: https://dichvucong.baohiemxahoi.gov.vn 

• Fanpage Facebook chính thức (có tích xanh) của BHXH TP.HCM tại địa chỉ: https://www.facebook.com/hcmbhxh/ 

• Tài khoản Zalo chính thức của BHXH TP.HCM (Zalo Official Account): https://zalo.me/1728260525386650291?src=gr 

• Số Hotline của Trung tâm chăm sóc khách hàng BHXH Việt Nam là 1900.9068. 

Ngoài ra, người dân, người tham gia BHXH, BHYT, BHTN cũng có thể liên hệ qua địa chỉ email [email protected] của BHXH TP.HCM để được hỗ trợ. 

Nếu cần hỗ trợ, hướng dẫn về thủ tục hồ sơ cụ thể trong giải quyết hưởng các chế độ BHXH, BHYT, người tham gia BHXH, BHYT, BHTN có thể liên hệ trực tiếp tại trụ sở cơ quan BHXH cấp Thành phố và quận, huyện hoặc các số điện thoại hỗ trợ. 

(Xem chi tiết tại Luật số: 41/2024/QH15)