Trong những năm qua, đã có nhiều vụ tai nạn do sản xuất, đốt pháo trái phép. Các hành vi vi phạm về sản xuất, mua bán, vận chuyển, tàng trữ và đốt pháo trái phép là những hành vi vi phạm pháp luật cần phải được lên án và xử lý theo quy định của pháp luật. Ngày 27/11/2020, Chính phủ ban hành Nghị định số 137/2020/NĐ-CP quy định về quản lý, sử dụng pháo có hiệu lực thi hành kể từ ngày 11/01/2021 và Nghị định số 56/2023/NĐ-CP ngày 24/7/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 137. Do đó, mỗi người cần nâng cao nhận thức, tự giác chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng pháo. 

I. Nguyên tắc quản lý, sử dụng pháo, thuốc pháo

Căn cứ tại Điều 4 Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định cụ thể như sau:

Điều 4. Nguyên tắc quản lý, sử dụng pháo, thuốc pháo 

1. Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 

2. Việc quản lý, sử dụng pháo hoa, pháo hoa nổ, thuốc pháo phải bảo đảm đúng mục đích, đúng quy định và bảo đảm an toàn, bảo vệ môi trường. 

3. Người quản lý, sử dụng pháo hoa, pháo hoa nổ, thuốc pháo phải bảo đảm đủ điều kiện theo quy định. 

4. Pháo hoa, pháo hoa nổ, thuốc pháo và các loại giấy phép bị mất, hư hỏng phải kịp thời báo cáo cơ quan quản lý có thẩm quyền. 

5. Pháo hoa, pháo hoa nổ, thuốc pháo khi không còn nhu cầu, hết hạn sử dụng, không còn khả năng sử dụng phải được tiêu hủy theo quy định. 

6. Việc tiêu hủy pháo, thuốc pháo phải bảo đảm đúng trình tự, an toàn, bảo vệ môi trường và theo quy định của pháp luật. 

II. Điều kiện sử dụng pháo hoa

Căn cứ tại Điều 17 Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định cụ thể như sau:

“Điều 17. Sử dụng pháo hoa

1. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ được sử dụng pháo hoa trong các trường hợp sau: Lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật.

2. Cơ quan, tổ chức, cá nhân khi sử dụng pháo hoa chỉ được mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa.

III. Các trường hợp tổ chức bắn pháo hoa nổ

Căn cứ tại Điều 11 Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định cụ thể như sau:

Điều 11. Các trường hợp tổ chức bắn pháo hoa nổ 

1. Tết Nguyên đán

a) Các thành phố trực thuộc Trung ương và tỉnh Thừa Thiên Huế được bắn pháo hoa nổ tầm cao và tầm thấp, thời lượng không quá 15 phút; các tỉnh còn lại được bắn pháo hoa nổ tầm thấp, thời lượng không quá 15 phút, 

b) Thời gian bắn vào thời điểm giao thừa Tết Nguyên đán. 

2. Giỗ Tổ Hùng Vương 

a) Tỉnh Phú Thọ được bắn pháo hoa nổ tầm thấp, thời lượng không quá 15 phút, địa điểm bắn tại khu vực Đền Hùng; 

b) Thời gian bắn vào 21 giờ ngày 09 tháng 3 âm lịch. 

3. Ngày Quốc khánh 

a) Các thành phố trực thuộc Trung ương và tỉnh Thừa Thiên Huế được bắn pháo hoa nổ tầm cao và tầm thấp, thời lượng không quá 15 phút; các tỉnh còn lại được bắn pháo hoa nổ tầm thấp, thời lượng không quá 15 phút, 

b) Thời gian bắn vào 21 giờ ngày 02 tháng 9. 

4. Ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ 

a) Tỉnh Điện Biên được bắn pháo hoa nổ tầm thấp, thời lượng không quá 15 phút, địa điểm bắn tại Thành phố Điện Biên Phủ, 

b) Thời gian bắn vào 21 giờ ngày 07 tháng 5. 

5. Ngày Chiến thắng (ngày 30 tháng 4 dương lịch) 

a) Thủ đô Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh được bắn pháo hoa nổ tầm cao và tầm thấp, thời lượng không quá 15 phút; 

b) Thời gian bắn vào 21 giờ ngày 30 tháng 4. 

6. Kỷ niệm ngày giải phóng, ngày thành lập các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương 

a) Các thành phố trực thuộc Trung ương và tỉnh Thừa Thiên Huế được bắn pháo hoa nổ tầm cao và tầm thấp, thời lượng không quá 15 phút; các tỉnh còn lại được bắn pháo hoa nổ tầm thấp, thời lượng không quá 15 phút; 

b) Thời gian bắn vào 21 giờ ngày giải phóng, ngày thành lập các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

7. Sự kiện văn hóa, du lịch, thể thao mang tính quốc gia, quốc tế. 

8. Trường hợp khác do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch quyết định sau khi có văn bản trao đổi thống nhất với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng. (Khoản 8 Điều 11 đã được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 56/2023/NĐ-CP)

IV. Các hành vi bị nghiêm cấm

Căn cứ tại Điều 5 Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định cụ thể như sau:

Điều 5. Các hành vi bị nghiêm cấm 

1. Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc chiếm đoạt pháo nổ, trừ trường hợp tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu, cung cấp, vận chuyển, sử dụng pháo hoa nổ theo quy định tại Nghị định này. 

2. Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép pháo hoa, thuốc pháo. 

3. Mang pháo, thuốc pháo trái phép vào, ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc vào nơi cấm, khu vực cấm, khu vực bảo vệ và mục tiêu bảo vệ. 

4. Lợi dụng, lạm dụng việc sử dụng pháo để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. 

5. Trao đổi, tặng, cho, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố pháo hoa nổ hoặc thuốc pháo để sản xuất pháo trái phép; vận chuyển, bảo quản, tiêu hủy pháo không bảo đảm an toàn hoặc làm ảnh hưởng đến môi trường.

6. Chiếm đoạt, mua, bán, trao đổi, tặng, cho, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê cầm cố, làm giả, sửa chữa, tẩy xóa các loại giấy phép về pháo.

7. Giao pháo hoa nổ, thuốc pháo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện theo quy định. 

8. Hướng dẫn, huấn luyện, tổ chức huấn luyện cách thức chế tạo, sản xuất, sử dụng trái phép pháo dưới mọi hình thức. 

9. Cố ý cung cấp thông tin sai lệch về quản lý, bảo quản pháo, thuốc pháo, không báo cáo hoặc báo cáo không kịp thời, che giấu hoặc làm sai lệch thông tin về việc mất, thất thoát, tai nạn, sự cố về pháo, thuốc pháo. 

V. Việc kinh doanh pháo hoa phải bảo đảm các điều kiện gì? Có thể mua pháo hoa tại cơ quan, tổ chức, cá nhân nào?

Căn cứ tại khoản 2 Điều 14 Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định cụ thể việc kinh doanh pháo hoa phải đảm bảo các điều kiện như sau:

Điều 14. Điều kiện nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu, nhập khẩu pháo hoa, thuốc pháo hoa

2. Việc kinh doanh pháo hoa phải bảo đảm các điều kiện sau đây:

a) Chỉ tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được kinh doanh pháo hoa và phải được cơ quan Công an có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự; bảo đảm các điều kiện về phòng cháy, chữa cháy, phòng ngừa, ứng phó sự cố và bảo vệ môi trường;

b) Kho, phương tiện vận chuyển, thiết bị, dụng cụ phục vụ kinh doanh pháo hoa phải phù hợp, bảo đảm điều kiện về bảo quản, vận chuyển, phòng cháy và chữa cháy;

c) Người quản lý, người phục vụ có liên quan đến kinh doanh pháo hoa phải được huấn luyện về kỹ thuật an toàn;

d) Chỉ được kinh doanh pháo hoa bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật theo quy định.

* Chỉ những tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được kinh doanh pháo hoa và phải được cơ quan Công an có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự; bảo đảm các điều kiện về phòng cháy, chữa cháy, phòng ngừa, ứng phó sự cố và bảo vệ môi trường;

Như vậy, người dân lưu ý chỉ mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh pháo hoa.

    VI. Đốt pháo nổ trái phép bị xử phạt như thế nào?

Tại điểm i khoản 3, khoản 7 Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định như sau:

- Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng: Sử dụng các loại pháo, thuốc pháo trái phép

- Hình thức xử phạt bổ sung: Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi trên.

Đồng thời, căn cứ tại khoản 2 Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định mức phạt tiền tại Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP là mức phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.

Như vậy, cá nhân có hành vi đốt pháo nổ trái phép có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng, mức phạt đối với tổ chức là từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Còn trường hợp sử dụng lượng pháo trái phép quá lớn còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội sử dụng, mua bán trái phép vật liệu nổ với khung hình phạt cao nhất lên đến tù chung thân (Quy định tại Điều 305 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi 2017).

(Xem chi tiết tại các file đính kèm 137_2020_ND-CP_453444 , 144_2021_NĐ-CP_425471 , 56_2023_ND-CP_565353)